Kuter rakietowy ORP „Władysławowo”, masowiec „Sołdek”, tramp „Huta Ostrowiec”. Filmy dokumentalne o ostatnich rejsach tych jednostek i ludziach, którzy na nich służyli, zostaną wyświetlone dziś w Muzeum Marynarki Wojennej. Pokaz rozpocznie cykl pod hasłem „Morskie kadry”. – Być może projekt przerodzi się w stałe kino studyjne – mówi Tomasz Miegoń, dyrektor muzeum.
– To była bardzo wzruszająca chwila – opisuje ostatnie wyjście w morze ORP „Władysławowo” Tomasz Miegoń, dyrektor Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni. – Kutrowi towarzyszyły okręty 3 Flotylli. Pamiętam, że na jego pokładzie panował niemały ścisk. Prócz załogi, znaleźli się na nim goście, także ci w admiralskich szlifach. Każdy z nich miał za sobą służbę na jednostkach projektu 205. Kutry nazywane były zresztą „kuźnią admirałów”, bo szli na nie najlepsi ludzie – dodaje Miegoń, który zrealizował w 2006 roku dokument „Ostatni rejs”, którego bohaterem stał się właśnie ORP „Władysławowo”.
Wejście do Marynarki Wojennej RP kutrów rakietowych oznaczało prawdziwą rewolucję. – W swojej klasie były to jedne z najnowocześniejszych okrętów na świecie. Bardzo długo w ogóle się o nich nie mówiło. Stacjonowały w Helu, gdzie mało kto miał wstęp. Na ćwiczenia wychodziły pod osłoną nocy, przy okazji kolejnych zadań zmieniane były nawet ich numery taktyczne – opowiada Tomasz Miegoń. Sam ORP „Władysławowo” służbę pod biało-czerwoną banderą rozpoczął w 1975 roku. Z linii został wycofany pod koniec marca 2006 roku. Cztery lata później trafił do Kołobrzegu. Dziś można go oglądać w tamtejszym skansenie morskim.
Legendarne trampy, czyli jednostki transportujące towary
Ważną kartę w dziejach polskiej floty zapisał też tramp „Huta Ostrowiec”. Statki tego typu podczas II wojny światowej były masowo budowane w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, zwykle – w bardzo krótkim czasie. Rekord to cztery dni i kilkanaście godzin od położenia stępki do wodowania. Trampy służyły do transportu towarów na potrzeby walczących armii. Potocznie zwano je „liberciakami”. – Miały spory wkład w zwycięstwo, które odnieśli alianci – podkreśla Aleksander Gosk z Akademii Morskiej w Gdyni.
Statek „Huta Ostrowiec” początkowo nosił nazwę „Ralph A. Cram” i służył pod amerykańską banderą. Do polskiej żeglugi cywilnej wszedł w 1963 roku i pozostawał w niej przez dziesięć lat. Ostatniemu wyjściu w morze towarzyszyli z kamerą Michał Dąbrowski i Piotr Hinz, którzy nakręcili dokument „Ostatni rejs”. Bohaterem filmu jest także kapitan, który odprowadził jednostkę na złomowisko, a potem sam odszedł ze służby.
Z kolei „Sołdek” był pierwszym statkiem zbudowanym po wojnie w polskiej stoczni. Rudowęglowiec otrzymał nazwę na cześć Stanisława Sołdka, gdańskiego stoczniowca i przodownika pracy. Matką chrzestną statku została jego żona Helena. „Sołdek” rozpoczął służbę w 1949 roku. Pod biało-czerwoną banderą służył przez 36 lat. W tym czasie odbył blisko półtora tysiąca rejsów, przewożąc 3,5 miliona ton towarów. Zawijał do 60 portów na całym świecie. Po wycofaniu ze służby stał się statkiem-muzeum. Można go zwiedzać w Gdańsku. Pożegnalny rejs „Sołdka” uwiecznił Jerzy Boj w dokumencie „Rejs numer 1476”.
Unikalne materiały dostępne dla wszystkich
Wszystkie te filmy będzie można obejrzeć dziś w gdyńskim Muzeum Marynarki Wojennej. Darmowy seans rozpocznie się o godzinie 18. Będzie mu towarzyszyła multimedialna prezentacja na temat wspomnianych statków, ich historii i związanych z nimi ludzi. Na pokazie pojawią się także autorzy filmów i jeden z ostatnich dowódców ORP „Władysławowo”. – W ten sposób rozpoczynamy cykl pokazów filmowych pod hasłem „Morskie kadry” – tłumaczy Miegoń. – Będziemy prezentować dokumenty z archiwum gdańskiego oddziału TVP. Przy okazji chcemy stworzyć klub dyskusyjny otwarty na ludzi zainteresowanych tematyką morską, dziejami naszej marynarki i żeglugi cywilnej. Być może w przyszłości projekt przerodzi się w stałe kino studyjne – dodaje.
– W telewizyjnych archiwach jest trochę filmów dokumentalnych o polskich okrętach, statkach, ludziach morza. Spora ich część nie została jednak przegrana na nośniki nowego typu. Taśmy światłoczułe trudno odtwarzać, bo brakuje już odpowiedniego sprzętu. Tym bardziej cieszymy się z tego, co możemy zaprezentować, bo to rzeczy niezwykle ciekawe – podsumowuje Aleksander Gosk, który przy okazji seansów przygotowuje prezentacje multimedialne i prelekcje.
autor zdjęć: Wikipedia
komentarze