moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Generał „Tysiąc” świętowałby dziś 110 urodziny

W II RP był dobrze zapowiadającym się oficerem Wojska Polskiego. Gdy wybuchła wojna Bolesław Nieczuja-Ostrowski dał się poznać jako świetny organizator i taktyk. Współtworzył konspiracyjną produkcję broni w Krakowie, a potem organizował 106 Dywizję Piechoty AK – jedną z największych jednostek podziemnego wojska. O swoich żołnierzach nie zapomniał także po wojnie.

Bolesław Nieczuja-Ostrowski urodził się 29 września 1907 roku w Haliczu. Jego ojciec Michał Ostrowski był oficerem cesarsko-królewskiej policji i ze względu na służbę rodzina często zmieniała miejsce zamieszkania. Młodość Bolesława upłynęła w Przeworsku, tam skończył gimnazjum humanistyczne i rozpoczął przygodę z harcerstwem. A gdy w ręku miał już świadectwo dojrzałości, postanowił, że zostanie zawodowym oficerem.

W 1931 roku ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, by dostać przydział do 5 Pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu. W opiniach przełożonych Bolesław Nieczuja-Ostrowski postrzegany było jako oficer inteligentny i pracowity z „bardzo dużym poczuciem humoru, godności i ambicji osobistej”, a także jako „bardzo uczuciowy idealista posiadający cnoty harcerskie”. Przede wszystkim jednak przełożeni docenili zdolności taktyczne młodego żołnierza. W związku z bardzo dobrymi ocenami został skierowany na dalsze szkolenia i kursy, a następnie objął stanowisko wykładowcy w szkole podchorążych i oficerów rezerwy w Zambrowie oraz w Różanie nad Narwią. To właśnie tam porucznika Bolesława Nieczuję-Ostrowskiego zastała wojna. Zgodnie z planem mobilizacyjnym na bazie różańskiej szkoły powstał 115 Pułk Piechoty (115 pp), który wszedł w skład 41 Dywizji Piechoty Rezerwowej (41 DP) Grupy Operacyjnej „Wyszków” (GO „Wyszków”). Trzydziestodwuletni oficer stanął na czele 5 kompanii II batalionu.

W obronie kraju

Zadaniem wspomnianych formacji wojskowych była w pierwszej fazie wojny obrona północnego Mazowsza oraz osłona stolicy od północy na tzw. przedmościu różańskim. 3 września Grupa Operacyjna „Wyszków” przeszła pod rozkazy Armii „Modlin”. Jednak dla Bolesława Nieczui-Ostrowskiego działania zbrojne rozpoczęły się 5 września. Po ciężkich walkach na linii Narwi, trwających dzień i noc, 10 września przyszedł rozkaz o odwrocie na linię Bugu. Maszerujący 115 pp został zaatakowany przez nieprzyjaciela pod Gruszczynem, w wyniku starć II batalion uległ rozproszeniu. Por. Bolesław Nieczuja-Ostrowski wraz z resztą swoich żołnierzy trafił do 116 Pułku Piechoty jako dowódca kompanii. Za pełną poświęcenia walkę w okolicach wsi Malinówka porucznik został odznaczony Krzyżem Walecznych. Sam podczas bitwy, biegając między okopami pod ostrzałem niemieckich czołgów, cudem uniknął śmierci. Po tym wydarzeniu por. Nieczuja-Ostrowski zawierzył się pod obronę Matki Boskiej.

Ostatnia bitwa 41 DP zwana drugą bitwą pod Tomaszowem Lubelskim była jednym z największych starć kampanii obronnej 1939 roku. Bolesław Nieczuja-Ostrowski ze swoją jednostką walczył aż do 29 września, kiedy to dostał się do niemieckiej niewoli. Kilka dni po kapitulacji, porucznik brawurowo uciekł z jenieckiej kolumny. Trafił do Lwowa, gdzie mieszkali jego teściowie. Pomimo sowieckiej okupacji szybko włączył się do konspiracji, gdzie miał zostać komendantem miasta z ramienia Związku Walki Zbrojnej. Jednak z powodu terroru NKWD Nieczuja-Ostrowski musiał uciekać z miasta. Przedostał się do Krakowa. Tam w kwietniu 1940 roku został szefem Produkcji Konspiracyjnej o kryptonimie „Ubezpieczalnia”, awansowany do stopnia kapitana używał pseudonimu „Grzmot”. Działanie „Ubezpieczalni” było fenomenem. W stolicy Generalnego Gubernatorstwa, pod okiem Niemców powstały fabryczki, w których produkowano tysiące granatów, składano pistolety maszynowe, montowano butelki zapalające oraz tony materiałów wybuchowych. W mieszkaniu rodziny Ostrowskich przy ul. Kordeckiego 8/10 znajdowała się wytwórnia nr 6, w której produkowano szedyt oraz czarny proch. W tym czasie do konspiracji przyłączyła się również żona kpt. Nieczui-Ostrowskiego – Bronisława.

„Tysiąc”

W 1943 roku oficer został skierowany do Inspektoratu Rejonowego AK krypt. „Maria”, który obejmował powiaty miechowski, pińczowski i olkuski. W tym też czasie Bolesław Nieczuja-Ostrowski był już w stopniu majora, został też odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Major Nieczuja-Ostrowski pod nowym pseudonimem „Tysiąc” rozpoczął sprawną organizację podziemia w rejonie Inspektoratu „Maria”. Celem „Tysiąca” i podległych mu struktur było przygotowanie terenu do powstania powszechnego oraz zorganizowanie działań zbrojnych w ramach operacji „Burza”. Na terenie inspektoratu prowadzone były intensywne szkolenia, działała również podziemna prasa. Akowskie podziemie chroniło miejscową ludność przed bandytami, a także likwidowało niemieckich konfidentów i kolaborantów.

Latem 1944 roku inspektor w Okręgu Kraków AK gen. Stanisław Rostworowski „Brzask” oraz płk Edward Godlewski „Garda”, komendant Okręgu Kraków AK zdecydowali o powołaniu 106 Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Cieszący się dużym zaufaniem major został jej dowódcą. Oddziały AK w obliczu sowieckiej ofensywy wystąpiły otwarcie przeciwko Niemcom. Atakowano posterunki policji, żandarmerii oraz miejsca niemieckiej administracji. Na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku doszło do rzeczy niebywałej, albowiem na wyzwolonym terenie ponad 1000 km kw. pojawiła się polska administracja cywilna i wojskowa, która szybko została określona mianem m.in. Republiki Pińczowskiej lub Rzeczypospolitej Partyzanckiej. Sukcesy Armii Krajowej na terenie podległym Bolesławowi Nieczui-Ostrowskiego sprawiły, iż został on odznaczony Orderem Virtuti Militari, a II wojnę światową zakończył w stopniu podpułkownika.

Spółdzielnia akowców

Zaraz po wojnie ppłk Nieczuja-Ostrowski namówił część swoich dawnych podkomendnych do wyjazdu na Pomorze. Decyzja wiązała się z sytuacją polityczną po przejęciu rządów przez komunistów i miała pomóc ochronić żołnierzy przez terrorem. W okolicach Elbląga, w Podgrodziu byli żołnierze 106 DP AK utworzyli Spółdzielnię Gospodarczo-Społeczną, której projekt Nieczuja przygotowywał jeszcze w 1943 roku! Organizowana w Podgrodziu wspólnota była nie tylko inicjatywą gospodarczą, ale także projektem organizacji społecznej. Na tereny „odzyskane” sprowadzali się byli żołnierze, kobiety i dzieci. W ramach działającej wspólnoty zorganizowano straż obywatelską, której zadaniem była ochrona ludności m.in. przed szabrującymi żołnierzami Armii Czerwonej. Remontowano zniszczone zabudowania i kościoły, uruchamiano warsztaty rzemieślnicze, uprawiano pola oraz zajmowano się drobnym handlem. Dowodem uznania dla spółdzielni była m.in. wizyta przedwojennego ministra przemysłu Eugeniusza Kwiatkowskiego.

Dynamiczny rozwój akowskiej inicjatywy nie pozostał jednak niezauważony przez komunistyczną bezpiekę. Bolesława Nieczuję-Ostrowskiego aresztowano trzykrotnie. W końcu, po wielomiesięcznych torturach został w Krakowie w 1949 roku skazany na śmierć. Na szczęście w wyniku apelacji wyrok zamieniono na dożywocie, a po 7 latach Bolesław Nieczuja-Ostrowski wyszedł na wolność.

W komunistycznej rzeczywistości Bolesław Nieczuja-Ostrowski próbował prowadzić normalne życie, jednak akowska przeszłość poważnie utrudniała np. znalezienie pracy. Po przemianach w 1989 roku został najpierw awansowany na stopień pułkownika, a następnie generała brygady. I tym razem nie porzucił swoich żołnierzy. Współtworzył Fundację Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, której został prezesem. Pracował nad upamiętnieniem żołnierzy Inspektoratu „Maria”, a jego elbląski dom stał się miejscem spotkań kombatantów oraz innych niezależnych środowisk. W 2006 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył 99-letniego generała Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Bolesław Nieczuja-Ostrowski zmarł w wieku 101 lat 13 lipca 2008 roku.

Mateusz Gawlik

autor zdjęć: Muzeum Historii Polski

dodaj komentarz

komentarze


Transformacja dla zwycięstwa
 
Razem dla bezpieczeństwa Polski
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
Huge Help
„Projekt Wojownik” wrócił do Giżycka
Medycyna w wersji specjalnej
Jak namierzyć drona?
Wojskowa służba zdrowia musi przejść transformację
A Network of Drones
Święto w rocznicę wybuchu powstania
Hokeiści WKS Grunwald mistrzami jesieni
Wzmacnianie granicy w toku
„Jaguar” grasuje w Drawsku
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Inwestycja w produkcję materiałów wybuchowych
Olympus in Paris
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Od legionisty do oficera wywiadu
Polskie „JAG” już działa
Święto podchorążych
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Ostre słowa, mocne ciosy
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku
„Siły specjalne” dały mi siłę!
W MON-ie o modernizacji
Wybiła godzina zemsty
Nowe uzbrojenie myśliwców
„Szczury Tobruku” atakują
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
O amunicji w Bratysławie
Saab 340 AEW rozpoczynają dyżury. Co potrafi „mały Awacs”?
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Jesień przeciwlotników
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Udane starty żołnierzy na lodzie oraz na azjatyckich basenach
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Zmiana warty w PKW Liban
Szef MON-u na obradach w Berlinie
Triatloniści CWZS-u wojskowymi mistrzami świata
Czworonożny żandarm w Paryżu
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Szturmowanie okopów
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
Karta dla rodzin wojskowych
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Nasza Niepodległa – serwis na rocznicę odzyskania niepodległości
Olimp w Paryżu
Marynarka Wojenna świętuje

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO