moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Drugie życie fortu

Władze gminy Terespol chcą odnowić fort w Kobylanach, który stanowi część umocnień słynnej twierdzy brzeskiej. Renowacja ponadstuletniego fortu będzie kosztowała niemal milion złotych, jednak większość tej kwoty pochodzi z unijnej dotacji. Samorządowcy liczą, że zabytek stanie się atrakcją turystyczną.

Na terenie gminy Terespol znajduje się kilka budowli należących do umocnień twierdzy brzeskiej. Niestety większość z nich jest w bardzo złym stanie. Lokalne władze chcą zatrzymać postępującą dewastację historycznych obiektów. Gmina zdobyła właśnie środki na rewitalizację fortu w Kobylanach. To jeden z obiektów tzw. przedmościa terespolskiego twierdzy brzeskiej. Fort znajduje się przy trasie E30, czyli jednym z najważniejszych europejskich szlaków komunikacyjnych łączących zachód ze wschodem Europy.

– Takie położenie jest atutem z punktu widzenia turystycznego. Chcieliśmy to wykorzystać, więc przygotowaliśmy projekt i wystąpiliśmy o unijne dofinansowanie – wyjaśnia wójt gminy Terespol Krzysztof Iwaniuk. – Mamy nadzieję, że rewitalizacja fortu będzie impulsem nie tylko do rozwoju drobnej przedsiębiorczości, ale też przyciągnie turystów ze Wschodu – dodaje. Czy jest na to szansa? Jak najbardziej, bowiem to władze Brześcia zainspirowały terespolski samorząd. Białorusini od dawna próbują zachęcać turystów do odwiedzania 350-tysięcznego miasta, podjęli też starania, by wpisać twierdzę brzeską na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Fortyfikacje – podobnie jak Brześć – zostały mocno zniszczone w czasie II wojny światowej. Białorusini wytypowali już kilkanaście obiektów, które zostaną wyremontowane.

Po polskiej stronie udało się już odnowić jeden z siedmiu pozostających na tym terenie fortów. W dawnej prochowni w Kobylanach znajduje się teraz Gminne Centrum Kultury. Są tu organizowane m.in. wystawy zbiorów militarnych i regionalnych pamiątek. Niewykluczone, że Centrum zajmie też pomieszczenia drugiego wyremontowanego obiektu. – Nasza działalność jest bardzo szeroka, dlatego część ekspozycji przeniesiemy do nowych pomieszczeń, które są znacznie obszerniejsze i stwarzają większe możliwości – mówi Dorota Szelest, dyrektor Gminnego Centrum Kultury w Kobylanach. – Będziemy chcieli zrobić tam również małą strzelnicę do broni krótkiej czy łuku, a także salę multimedialną na czterdzieści osób, by organizować projekcje filmów historycznych – zapowiada dyrektor placówki. W forcie ma powstać również punkt informacji turystycznej. – Przykład odnowionej prochowni pokazuje, że fortyfikacje ściągają ludzi z całego świata. Oczywiście głównie pasjonatów historii i takich budowli. Dlatego to miejsce bardzo się przyda – mówi Dorota Szelest.

Pracy jest sporo, bo fort w Kobylanach przez szereg lat ulegał degradacji. W czasie II wojny światowej budynek pełnił rolę magazynu. Co ciekawe, wszystkie obiekty, tzw. przedmościa terespolskiego, nie spełniły nigdy swojej roli militarnej. Były bowiem budowane bardzo długo i w międzyczasie zmienił się sposób prowadzenia działań wojennych. – Trzeba pamiętać, że były to budowle XIX-wieczne, a w czasie II wojny światowej nie zakładano już prowadzenia obrony twierdz. Chodziło jedynie o to, by spowolnić nacierające wojska – zwraca uwagę dr Robert Derewenda, historyk z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

W czasach PRL-u fort również służył jako magazyn, tyle że wykorzystywały go… zakłady i spółdzielnie produkujące przetwory – słynne w tamtych czasach ogórki terespolskie, zamawiane m.in. przez wojsko. Po likwidacji zakładów, w latach dziewięćdziesiątych, pomieszczenia opustoszały. – W ramach rewitalizacji planujemy przeprowadzić szeroko zakrojone prace remontowo-budowlane. Doprowadzimy do budynku przyłącza elektryczne i kanalizacyjne, odnowimy posadzki i ściany – wylicza wójt gminy Krzysztof Iwaniuk. Prace obejmą również fasady budynku. Wymieniona zostanie stolarka – drzwi magazynowe z okresu PRL-u zastąpią wrota wyglądem nawiązujące do pierwotnych.

Obecnie władze gminy przygotowują się do przetargu, który wyłoni wykonawcę remontu fortu w Kobylanach. Chcą przeznaczyć na ten cel niemal milion złotych. Samorząd otrzymał fundusze z Regionalnego Programu Operacyjnego na poziomie ponad 75% tej kwoty.

Władze gminne nie zamierzają poprzestać na rewitalizacji jednego fortu. Samorządowcy, w ramach Programu Współpracy Transgranicznej „Polska-Białoruś-Ukraina”, starają się wraz z władzami Brześcia o dofinansowanie prac przy kolejnych budowlach fortyfikacyjnych. – Jeżeli udałoby się nam dostać fundusze, to chętnie wyremontowalibyśmy pozostałe forty, bo są one mocno zaniedbane i pozarastane, a historycznie są niezwykle cenne – podkreśla wójt Krzysztof Iwaniuk.

Twierdza brzeska była jedną z największych budowli fortyfikacyjnych w tej części Europy. Początkowo funkcjonowała w systemie obronnym Imperium Rosyjskiego jako jedna z ponad 40 warowni. Budowa twierdzy rozpoczęła się w Brześciu Litewskim w pierwszej połowie XIX wieku, a jej forty rozbudowywane były przez niemal sto lat. W tym czasie, na terenie kilkunastu kilometrów od cytadeli, powstało ponad 200 różnych obiektów. W dwudziestoleciu międzywojennym mieściła się tu siedziba Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IX, czyli zamiejscowego organu Ministerstwa Spraw Wojskowych. Jego ostatnim dowódcą był gen. Franciszek Kleeberg i to właśnie tu sformowana została Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie”. W okolicach Terespola znajduje się siedem fortów należących do umocnień twierdzy.

Piotr Raszewski

autor zdjęć: Piotr Raszewski

dodaj komentarz

komentarze


Jacek Domański: Sport jest narkotykiem
 
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Niepokonany generał Stanisław Maczek
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Olympus in Paris
Do czterech razy sztuka, czyli poczwórny brąz biegaczy na orientację
Namiastka selekcji
Nowe pojazdy dla armii
Miliony sztuk amunicji szkolnej dla wojska
Polskie „JAG” już działa
Polski wkład w F-16
Ile GROM-u jest w „Diable”?
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Wojskowi rekruterzy chcą być (jeszcze) skuteczniejsi
Szkolenie 1000 m pod ziemią
Rumunia, czyli od ćwiczeń do ćwiczeń
Święto marynarzy po nowemu
Żołnierze, zdaliście egzamin celująco
Rosomaki na Litwie
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Złoty Medal Wojska Polskiego dla „Drago”
Kamień z Szańca. Historia zapomnianego karpatczyka
Nominacje generalskie na 106. rocznicę odzyskania niepodległości
Kto dostanie karty powołania w 2025 roku?
Polsko-czeska współpraca na rzecz bezpieczeństwa
Czas „W”? Pora wytropić przeciwnika
Ostre słowa, mocne ciosy
Rajd pamięci i braterstwa
Rozkaz: rozpoznać przeprawę!
Ogień nad Bałtykiem
Ostrogi dla polskich żołnierzy
Odznaczenia dla amerykańskich żołnierzy
Breda w polskich rękach
Polski producent chce zawalczyć o „Szpeja”
Zmiana warty w PKW Liban
Zagrożenie może być wszędzie
Jak dowodzić plutonem szturmowym? Nowy kurs w 6 BPD
Olimp w Paryżu
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Hokeiści WKS Grunwald mistrzami jesieni
Witos i spadochroniarze
The Power of Buzdygan Award
Komisja bada nielegalne wpływy ze Wschodu
Byłe urzędniczki MON-u z zarzutami
Karta dla rodzin wojskowych
Zapomogi dla wojskowych poszkodowanych w powodzi
Żeby nie poddać się PTSD
Szef MON-u o podkomisji smoleńskiej
Czworonożny żandarm w Paryżu
„Bezpieczne Podlasie” na półmetku
Polska liderem pomocy Ukrainie
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Po pierwsze: bezpieczeństwo granic
Polskie mauzolea i wojenne cmentarze – miejsca spoczynku bohaterów
Kleszcze pod kontrolą
Rozliczenie podkomisji Macierewicza
Snipery dla polskich FA-50
Centrum Robotów Mobilnych WAT już otwarte
Strategiczne partnerstwo
Udane starty żołnierzy na lodzie oraz na azjatyckich basenach
„Złote Kolce” dla sportowców-żołnierzy
Rosyjskie wpływy w Polsce? Jutro raport

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO