moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Bitwa Warszawska, dzień piąty: Bolszewika goń!

Wynik rozpoczętej 16 sierpnia ofensywy znad Wieprza przekroczył oczekiwania. Oficerowie sztabowi nie wierzyli w spływające z frontu raporty. Żołnierzy również zdumiewało tempo marszu w głąb pozycji wroga, który jeszcze przed chwilą wydawał się nie do pokonania. Bitwa Warszawska była rozstrzygnięta, a wojna weszła w fazę przesilenia, które doprowadziło do polskiego triumfu.


Spieszeni ułani 3 szwadronu 3 Pułku Ułanów w okopach 1920 rok. Reprodukcja Piotr Korczyński

Grupa operacyjna, specjalnie utworzona do przeprowadzenia uderzenia znad Wieprza i dowodzona osobiście przez Józefa Piłsudskiego, wieczorem 16 sierpnia zajęła między innymi Włodawę, Wohyń i Garwolin. Polska kawaleria wysunęła się jeszcze dalej, bo do Wiązownej. Krwawa bitwa, jaką przez kilka dni toczono na przedpolu Warszawy, zmieniła się w pościg za uciekającym wrogiem. Większe starcia były rzadkością. Takie stoczyła m.in. 21 Dywizja Piechoty, która zmuszona była przełamać bolszewickie pozycje pod Kockiem i w trakcie przekraczania Wieprza.
Wiktoria z marszu

17 sierpnia przyniósł to samo zawrotne tempo. Polskie jednostki na całej linii frontu ścigały uciekającego wroga. 3 Dywizja Piechoty Legionów z Włodawy pomaszerowała na Brześć; IV Brygada Jazdy, Ochotnicza Brygada Jazdy i 1 Dywizja Piechoty Legionów dotarły do Białej i Międzyrzeca. 21 Dywizja Piechoty zajęła Siedlce, a 16 Pomorska Dywizja Piechoty znalazła się pod Kałuszynem. W końcu 14 Dywizja Piechoty Wielkopolskiej dopadła lewe skrzydło sowieckiej 16 Armii. Bez większego trudu przełamała opór nieprzyjaciela i dotarła do Mińska Mazowieckiego, gdzie spotkała się z 15 Dywizją Piechoty, pędzącą bolszewików od strony przedmościa warszawskiego. Tak sierżant Janusz Sopoćko z 14 Dywizji Piechoty opisał wrażenia z pierwszych dni ofensywy: „Las swojsko szumi. Kilkanaście par rąk podniesionych do góry, łby, przyodziane mimo gorąca w brudne czapy ze sztucznego baranka, oczy bezmyślne i przerażone i krzyk: pan zdajuś! W zapamiętaniu ktoś strzela dalej, postacie ze wzniesionymi rękami padają na kolana, 'pan zdajuś' przechodzi w paniczny ryk […] Jeńców mamy co najmniej trzykrotnie więcej niż jest nas. Tłum ten maszeruje za nami. Zza lasu jedzie oklep na koniu uśmiechnięta dziewucha wiejska; kiecka wysoko podkasana; czerwone opalone nogi odznaczają się na ciemnych bokach szkapiny. W ręku trzyma straszną broń chłopską – widły. Prowadzi do swoich, polskich żołnierzy trzech jeńców. Znalazła ich w stodole, kryjących się w sianie. «A przyjdźta do wsi po ich karabiny!»”. „Nike z widłami” była dopiero pierwszym zwiastunem entuzjazmu, z jakim polskich żołnierzy witali oswobodzeni z „bolszewickiego raju” ludzie.


Mapa pochodzi z publikacji „Wojna 1920” Wydawnictwa Demart.

Boje 5 Armii

Dowodzący sowieckimi wojskami Michaił Tuchaczewski zrozumiał wreszcie powagę sytuacji po zwrocie zaczepnym Piłsudskiego nad Wieprzem, ale nie był jeszcze w stanie przewidzieć jego skutków. Bardziej też zajęty był tym, co działo się z jego wojskami walczącymi z 5 Armią gen. Władysława Sikorskiego. A na tym odcinku frontu sytuacja także zmieniła się diametralnie. Mimo że 5 Armia była słabsza od sił Frontu Zachodniego, które miała przed sobą, od 14 sierpnia śmiało szła znad Wkry do przodu. 15 sierpnia Polacy wypadem kawaleryjskim zajęli Ciechanów i zniszczyli radiostację sowieckiej 4 Armii, kompletnie dezorganizując jej łączność z resztą sił Tuchaczewskiego. Następnego dnia odbito Nasielsk. 17 sierpnia generał Sikorski rozkazał iść dalej za ciosem i nazajutrz jego żołnierze byli już niedaleko Orzyca i Narwi.


Przejazd czołgów Renault FT-17 przez Mińsk Mazowiecki. 17.08.1920 r. Źródło zdjęcia: Wojskowe Biuro Historyczne

Dowódca Frontu Zachodniego mógł jeszcze łatwo zgnieść polską 5 Armię, koncentrując własną 15 i 3 Armię oraz ściągając wysuniętą dalej na zachód 4 Armię. Lecz tym samym naraziłby się na całkowite otoczenie przez wojska polskie. Tuchaczewski liczył jeszcze na to, że na pomoc z południa przyjdą mu 12 Armia i 1 Armia Konna – oddane pod jego rozkazy z Frontu Południowo-Zachodniego, ale to były płonne nadzieje. Konarmia Budionnego uwikłana była wówczas w walkach na kierunku lwowskim i mimo jej legendarnej mobilności, nie miała szans dotrzeć z pomocą Tuchaczewskiemu. Okazało się, że inicjatywa strategiczna znalazła się po stronie Polaków, a Tuchaczewski zaczął tracić kontrolę i możliwości skutecznego dowodzenia podległymi sobie wojskami. Jedyne co mu pozostawało, to natychmiastowe wycofanie 15 i 3 Armii, by nie podzieliły losu 4 Armii, która skazana została właściwie na zagładę.


Mapa pochodzi z publikacji „Wojna 1920” Wydawnictwa Demart.

Bibliografia:

N. Davies, „Orzeł biały, czerwona gwiazda. Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920”, przeł. A. Pawelec, Kraków 1997
M. Sopoćko, „Mój pluton”, Warszawa 1937
„Wojna o wszystko. Opowieść o wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920”, pod red. W. Sienkiewicza, Warszawa 2010

 

 

 

Z okazji 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej przygotowaliśmy specjalne wydanie „Polski Zbrojnej”.

 

Mecenasem jednodniówki jest Polska Spółka Gazownictwa.

 

Zapraszamy do lektury!

 

 

 

 

 

 

Piotr Korczyński

autor zdjęć: Reprodukcja Piotr Korczyński, Wojskowe Biuro Historyczne, Wydawnictwo Demart

dodaj komentarz

komentarze


Zmiana warty w PKW Liban
 
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Co słychać pod wodą?
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku
Medycyna w wersji specjalnej
Zyskać przewagę w powietrzu
Czworonożny żandarm w Paryżu
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Norwegowie na straży polskiego nieba
„Jaguar” grasuje w Drawsku
Od legionisty do oficera wywiadu
Święto w rocznicę wybuchu powstania
„Husarz” wystartował
Setki cystern dla armii
Fundusze na obronność będą dalej rosły
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Transformacja dla zwycięstwa
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Bój o cyberbezpieczeństwo
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
Polskie „JAG” już działa
Ostre słowa, mocne ciosy
Szef MON-u na obradach w Berlinie
Jesień przeciwlotników
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Olimp w Paryżu
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Olympus in Paris
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Transformacja wymogiem XXI wieku
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Terytorialsi zobaczą więcej
O amunicji w Bratysławie
Święto podchorążych
„Szczury Tobruku” atakują
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Jaka przyszłość artylerii?
Wzmacnianie granicy w toku
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
Wybiła godzina zemsty
Wojskowa służba zdrowia musi przejść transformację
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
Karta dla rodzin wojskowych
Right Equipment for Right Time

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO