moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

„Grot” aresztowany

30 czerwca 1943 roku w Warszawie w ręce gestapo wpadł gen. Stefan Rowecki „Grot”, Komendant Główny Armii Krajowej. Aresztowanie było wynikiem donosu konfidentów ulokowanych w szeregach wywiadu AK. Generał odrzucił niemiecką propozycję współpracy i został uwięziony w obozie Sachsenhausen. Zamordowano go tam po wybuchu Powstania Warszawskiego.


Wnętrze jednego z wagonów przeznaczonych dla dziennikarzy jadących na manewry. Widoczni m.in.: komendant kwatery prasowej płk Stefan Rowecki (siedzi przy stole 1. z lewej), por. Mieczysław Lepecki (stoi 1. z lewej).

Był 30 czerwca 1943 roku. Około 9.30 niepozorny mężczyzna zjawił się w mieszkaniu nr 10 przy ul. Spiskiej 14 na warszawskiej Ochocie. Nie zauważył, że od dłuższej chwili był na ulicy śledzony. Niedługo potem budynek otoczyły niemieckie samochody policyjne. W kenkarcie zatrzymanego mężczyzny widniało nazwisko Jerzy Malinowski, jednak oficerowie gestapo rozpoznali w nim gen. Stefana Roweckiego „Grota”, Komendanta Głównego Armii Krajowej. Został aresztowany i przewieziony do siedziby Gestapo przy al. Szucha, gdzie przeprowadzono wstępne przesłuchania.

Gen. Rowecki był legionistą, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, a we wrześniu 1939 roku bił się z Niemcami na Lubelszczyźnie na czele Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej. Potem przedostał się do Warszawy i na początku października 1939 roku został zastępcą komendanta konspiracyjnej Służby Zwycięstwu Polski, gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza. Niedługo potem stanął na czele Obszaru Warszawskiego Związku Walki Zbrojnej, który powołano w miejsce SZP. Od 30 czerwca 1940 roku „Grot” kierował ZWZ jako Komendant Główny, był także dowódcą Sił Zbrojnych w Kraju. – Jego umiejętności organizacyjne umożliwiły scalenie najważniejszych organizacji konspiracyjnych w kraju w jedno podziemne wojsko – mówi dr Tadeusz Kaliski, historyk zajmujący się dziejami Polskiego Państwa Podziemnego. 14 lutego 1942 roku rozkazem gen. Władysława Sikorskiego, Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych, przekształcono ZWZ w Armię Krajową, na której czele stanął gen. Rowecki. „Stworzył on organizację o rozmiarach dotąd niespotykanych i wprowadził zgoła nieznane przedtem metody walki” – napisał gen. Tadeusz Bór-Komorowski, następca „Grota” na stanowisku dowódcy AK, w książce „Armia podziemna”.

REKLAMA

Pod dowództwem gen. Roweckiego AK prowadziła działania zbrojne, dywersyjne i propagandowe. Z jego polecenia w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK utworzono specjalną komórkę „N”, przekształconą potem w Samodzielny Podwydział N zajmujący się wojną psychologiczną i propagandą wymierzoną przeciwko Niemcom. „Grot” utworzył także organizację dywersyjną „Wachlarz”. – Generał był twórcą i budowniczym Armii Krajowej – podkreśla historyk.

Gestapo bardzo intensywnie poszukiwało dowódcę AK. Zajmowała się tym specjalna grupa pod dowództwem Ericha Mertena, szefa warszawskiej komórki kontrwywiadowczej Gestapo. Schwytanie „Grota” było też celem Ludwiga Hahna, szefa SD i policji bezpieczeństwa na dystrykt warszawski. – Generał był na pierwszym miejscu listy poszukiwanych Polaków – dodaje dr Kaliski. Mimo zagrożenia gen. Rowecki poruszał się po mieście bez obstawy żołnierzy AK. Na ochronę osobistą godził się tylko podczas spotkań służbowych. – Uważał, że ma większe szanse uniknąć aresztowania dzięki wtopieniu się w tłum mieszkańców Warszawy, zmianie wyglądu i legitymowaniu się doskonale podrobioną kenkartą poświadczającą pracę w instytucjach niemieckich – tłumaczy historyk. 

Niestety, „Grot” został wydany Niemcom przez zdrajców, agentów Gestapo ulokowanych w szeregach wywiadu AK: Ludwika Kalksteina, jego żonę Blankę Kaczorowską i szwagra Eugeniusza Świerczewskiego. Kalkstein w kwietniu 1942 roku wpadł w ręce gestapowców i zgodził się na współpracę z Niemcami, wciągnął w to też żonę i szwagra. Bezpośrednim sprawcą aresztowania gen. Roweckiego był Świerczewski, który znał osobiście „Grota”, rozpoznał go na ulicy i śledził do konspiracyjnego lokalu. Świerczewski został postawiony przed sądem podziemnym, skazany na śmierć, a wyrok wykonano 20 czerwca 1944 roku. Po aresztowaniu gen. Roweckiego Niemcy, obawiając się, że AK zorganizuje akcję jego odbicia, już następnego dnia przetransportowali generała samolotem do Berlina. Tam zaproponowano mu współpracę, jednak Komendant Główny AK odmówił. W połowie lipca umieszczono go w specjalnym więzieniu Zellenbau na terenie obozu koncentracyjnego Sachsenhausen.

– Nie są znane dokładne okoliczności jego śmierci – podaje dr Kaliski. Według ustaleń Instytutu Pamięci Narodowej gen. Rowecki został zamordowany między 2 a 7 sierpnia 1944 roku na specjalny rozkaz Heinricha Himmlera, szefa SS w ramach zemsty za wybuch Powstania Warszawskiego. Egzekucję przeprowadzono prawdopodobnie na terenie krematorium obozu w Sachsenhausen. Do dziś nieznane jest miejsce pochówku generała.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: NAC

dodaj komentarz

komentarze


„Siły specjalne” dały mi siłę!
 
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Terytorialsi zobaczą więcej
Wojskowa służba zdrowia musi przejść transformację
Setki cystern dla armii
Zmiana warty w PKW Liban
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Norwegowie na straży polskiego nieba
Bój o cyberbezpieczeństwo
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
„Husarz” wystartował
Right Equipment for Right Time
Jesień przeciwlotników
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Transformacja wymogiem XXI wieku
Transformacja dla zwycięstwa
Co słychać pod wodą?
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Medycyna w wersji specjalnej
Ostre słowa, mocne ciosy
Fundusze na obronność będą dalej rosły
Wzmacnianie granicy w toku
Święto podchorążych
Zyskać przewagę w powietrzu
Olimp w Paryżu
„Jaguar” grasuje w Drawsku
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Święto w rocznicę wybuchu powstania
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Olympus in Paris
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
„Szczury Tobruku” atakują
Szef MON-u na obradach w Berlinie
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Karta dla rodzin wojskowych
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Jaka przyszłość artylerii?
Od legionisty do oficera wywiadu
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Czworonożny żandarm w Paryżu
Polskie „JAG” już działa
Wybiła godzina zemsty
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
O amunicji w Bratysławie
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO